KOTOWICZ.pl
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
KOTOWICZ.pl
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
Home Fakty

„Wypada zasygnalizować postawy nie-autentyczne” – jak to jest nie być sobą?

#BliżejSłowa (64) / #BliżejOsoby (6)

KK Dodane przez KK
23/03/2024
w Fakty
0
Wypada zasygnalizować postawy nieautentyczne
Udostępnij na FacebookUdostępnij na Twitter

Krystalicznie przejrzysty strumień górskiej rzeki – widok tak samo rzadki, jak i niezapomniany, jeśli komuś dane było ujrzeć taki obraz. Można też zapamiętać smak i temperaturę tej wody. Nie da się jednak wziąć jej ze sobą więcej niż w podręcznym naczyniu, aby zasilać się jej czystością i niesionymi w niej minerałami jeszcze przez czas jakiś.

Przejrzystość, transparentność, klarowność, jednoznaczność, wyrazistość to szczególne cechy, które u ludzi cenimy lub też które paradoksalnie wywołują niechęć dyktowaną częstokroć kompleksami lub resentymentami. Ludzie mający „tak” za tak i „nie” za nie są jak nieusuwalny i przez to nieznośny znak sprzeciwu. Szczęśliwie nie wszyscy postrzegają aksjologiczną przezroczystość negatywnie. Można stosunkowo bezpiecznie stawiać człowieka czytelnego ze względu na jasność wartości, jakimi się kieruje i wierność im na poziomie autorytetu. Można byłoby tu użyć słowa „elita”, choć ono się współcześnie zdewaluowało, nie wspominając już szerzej o histerycznym pędzie ku egalitaryzmowi.

  • Mówiąc o możliwej utracie autentyczności, jaka grozi postawom solidarności i sprzeciwu – każdej w innym kierunku i każdej z innego powodu – wypada zasygnalizować tutaj pewne postawy nie-autentyczne. Postawy te określimy poprzez terminy bardzo często dzisiaj stosowane, choć może raczej popularne niż naukowe. Chodzi mianowicie o postawę konformizmu (…).

W poprzednim odcinku minicyklu #BliżejOsoby rozważanie zaprowadziło do stwierdzenia, że człowiek jest osobą, bo o sobie może decydować. Tym razem starałem się zwrócić uwagę na spektrum zjawisk i procesów związanych z relacjami pomiędzy osobami. Posłużyłem się w tym celu wydaną po raz pierwszy w 1969 roku książką „Osoba i czyn”. To jedno z fundamentalnych dzieł filozoficznych, jakie napisał Karol Wojtyła, kiedy był już arcybiskupem i kardynałem w Krakowie, a jednocześnie nadal wykładowcą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Monografia mieści się w domenie antropologii, więc nie sposób nie zauważyć, że dotyka problematyki definiowania człowieczeństwa, a autor na ponad 500 stronach kreśli w niej tezy na wskroś personalistyczne. Z gigantycznego łańcucha analiz podjąłem zaledwie jedno ogniwo związane z tym, co nas ludzi łączy lub dzieli. Tym fenomenem jest konformizm.

Nie zapominając zatem, że człowiek jest osobą, a więc może (i powinien! – choć to pobrzmiewa perswazyjnie) o sobie decydować, zauważmy jeszcze jedną kwestię. Człowiek jest osobą w relacjach do drugiego człowieka, który w równym stopniu jest osobą. To właśnie relacje horyzontalne (równoległościowe) i w jeszcze większym stopniu wertykalne (prostopadłościowe) niosą ze sobą jednocześnie największą szansę, ale też największe zagrożenia. Bardzo trudno jest wznieść się ponad własne „ja” w sobie, by docenić cudze „ja” w człowieku, naprzeciw którego usytuowani jesteśmy.

Gdy jeszcze dodać do tego złożonego schematu wzajemne zależności tworzone czy to dobrowolnie, czy też wynikające z niezależnych od nas bezpośrednio uwarunkowań, mamy jeszcze poważniejsze kwestie do rozstrzygnięcia. W tym ostatnim wątku nie zapominajmy, że w stosunkach zależności nie przestajemy istnieć równolegle pod względem ludzkiej godności, choć – obrazowo ujmując problem – polecenia wydajemy lub je wykonujemy. We wszystkich opisanych tu bardzo powierzchownie i pobieżnie relacjach za każdym razem mamy do czynienia z węzłem, który łatwo zamienić się może w supeł. Wówczas tylko krok do zachowań reaktywnych w miejsce działania koncepcyjnego.  

  • Nazwa „konformizm” mówi o podobieństwie i upodabnianiu się do innych, co samo w sobie jest procesem naturalnym i – pod pewnymi warunkami pozytywnym, a także twórczym, konstruktywnym. Takie twórcze i konstruktywne upodabnianie się ludzi we wspólnocie stanowi potwierdzenie solidarności i jej wykwit. Jednakże termin „konformizm”, mimo tych pozytywnych skojarzeń, wskazuje na coś negatywnego.
  • W postawie konformizmu zawiera się przede wszystkim pewne uleganie (…) w którym człowiek-osoba jest tylko podmiotem „dziania się”, a nie sprawcą własnej postawy i własnego zaangażowania we wspólnotę. Człowiek nie tworzy wspólnoty, raczej niejako „pozwala się nieść” zbiorowości. (…) Nie chodzi tu oczywiście o samo uleganie innym we wspólnocie. To może mieć w wielu wypadkach znaczenie pozytywne. Chodzi o coś innego: o zasadniczą rezygnację ze spełnienia siebie w działaniu „wspólnie z innymi” i poprzez to działanie. Człowiek-osoba niejako godzi się na to, że wspólnota odbiera mu siebie.
  • Równocześnie zaś on odbiera siebie wspólnocie. Konformizm jest zaprzeczeniem uczestnictwa we właściwym znaczeniu tego pojęcia. Prawdziwe uczestnictwo zostaje zastąpione pozorem uczestnictwa, powierzchownym dostrajaniem się do innych, bez przekonania i bez autentycznego zaangażowania. W ten sposób właściwa człowiekowi zdolność twórczego kształtowania wspólnoty zostaje jakby zawieszona czy wręcz zafałszowana. Musi to mieć ujemne konsekwencje dla dobra wspólnego, którego dynamizm płynie z prawdziwego uczestnictwa. Konformizm oznacza coś przeciwnego, stwarza bowiem raczej sytuację obojętności wobec dobra wspólnego.
  • Sytuacją konformistyczną nie wolno się zadowalać. W sytuacji bowiem, w której ludzie zewnętrznie tylko dostrajają się do wymagań wspólnoty – a czynią to przede wszystkim dla korzyści lub dla oszczędzenia sobie przykrości – zarówno osoba, jak i wspólnota ponoszą niepowetowane straty.

Doświadczenie uczy, iż ludzie cechujący się przymiotami o jasnych barwach etycznych mają, jak się potocznie mówi, „pod górkę”. Nie jest im łatwo w życiu. Śmiało da się stwierdzić na bazie biografii wybitnych ludzi (nie mylić ich proszę ze sławnymi), że częściej mieli lub mają życiorysy obfitujące w przeszkody, bywają niezrozumiani przez sobie współczesnych, bo ze względu na przyjęty model życia są „szorstcy”. Skazywani są na społeczną banicję lub sami uciekają w wewnętrzną emigrację dla ochrony czystości świata w sobie. Bronią sobą lub w sobie autentyzmu osoby.

Ich przeciwieństwem są ludzie nieautentyczni, udający kogoś, kim nie są. Pozorują swoim stylem życia, wyrażanymi opiniami i gestami to, co jest akceptowane, popularne i modne. Wybierają format kameleona, by poprzez mimikrę nie utracić prawa do przebywania w głównym nurcie (mainstream). Motywy ich wyborów codziennych i okazjonalnych (także, a może zwłaszcza politycznych) są zmienne, bo uzależnione od trendów zewnętrznych. Mówi się czasem o ludziach „chorągiewkach” lub nawet o ludziach „śliskich” jak piskorz, przez co są zdolni wymykać się z obrębu zdezaktualizowanego pod względem dostępu do komfortu letniości i nijakości.

Tak jak nie można w stanie jedności miejsca i czasu mieć i nie mieć tego samego przedmiotu, tak też nie można jednocześnie być i nie być podmiotem, chcąc zachować autentyzm tu i teraz, ale też wczoraj i jutro. Rezygnacja z autentyzmu jest równoznaczna z pozorną wolnością. Na zawsze! W istocie jest ryzykiem zrzekania się tego, co czyni człowieka osobą.

  • TERAZ: Karol Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, 2011
  • POPRZEDNIO: Praca zbiorowa, Człowiek w nauce współczesnej, Éditions du Dialogue, Paryż, 1988
  • W CYKLU #BLIŻEJ SŁOWA: Dziękuję za przeczytanie publikacji. Przekaż ją dalej, jeśli uważasz, że warto. Odpowiedz, jeśli chcesz i możesz, w publicznym komentarzu lub prywatnej wiadomości.

Tagi: Bliżej Słowaspołeczność

Podobne Posty

Pod dachem Boskiego nieba
Fakty

Pod dachem Boskiego nieba

23/08/2025
Słowa o słowie
Fakty

Słowa o słowie

17/08/2025
Odyseja umysłu i syrenie pieśni
Fakty

Odyseja umysłu i „syrenie pieśni”

09/08/2025
Następny artykuł
Dilerzy kampanijnych fejków chcą wygrać wybory

Dilerzy kampanijnych fejków chcą wygrać wybory

Nie ma takiego święta

Nie ma takiego święta, a mogłoby być obchodzone 2 kwietnia

Upojny wieczór wyborczy i powyborczy twardy poranek

Upojny wieczór wyborczy i powyborczy twardy poranek

Social Media

Polecane

Polska nie jest ich miłością

Polska nie jest ich miłością!

1 rok temu
Burmistrz mówi pięć razy „NIE”

Burmistrz mówi pięć razy „NIE”

2 lata temu

Wolni i szczęśliwi

12 lat temu
Miłosierdzie nie oznacza naiwności

Miłosierdzie nie oznacza naiwności

1 miesiąc temu

Instagram

Wśród barw są ciepłe i zimne, naturalne i sztu Wśród barw są ciepłe i zimne, naturalne i sztuczne, miłe i szorstkie, przyciągające wzrok lub odwracające uwagę, lubiane i nielubiane, uspokajające i niepokojące, wywołujące skojarzenia lub obojętne. Wszystkie są… przezroczyste, bo coś jest za nimi albo odzwierciedlają coś przed sobą. A co z kolorami życia? Jakie barwy ma życie intelektualne, emocjonalne czy duchowe? 
#barwy #kolory #fale #odbicia #pryzmaty #widzenie
Uważna lektura „Zgody” mrozi krew w żyłach, Uważna lektura „Zgody” mrozi krew w żyłach, tym bardziej, że chociaż opisuje okoliczności sprzed 2015 roku, to jednak mowa jest o ludziach, którzy w tej chwili trzymają władzę w Polsce.
✍️ https://kotowicz.pl/on-sie-bal-gdy-suwerennosc-staje-sie-nasza-sila/
#zgoda #reset #państwo #władza #odpowiedzialność #sławomircenckiewicz #michałrachoń #dobraksiązka #bliżejsłowa
Sto pięć lat temu wydarzyło się coś, co choć Sto pięć lat temu wydarzyło się coś, co choć przeszło do historii, to wciąż dzieje się. Wojna światów, jaką w 1920 roku była Bitwa Warszawska, a więc starcie cywilizacji zachodniej z jej wschodnim przeciwieństwem, toczy się w 2025 roku z naszym udziałem.
✍️ https://kotowicz.pl/wspomnienie-i-inspiracja/ 
#polskość #katolicyzm #patriotyzm #wiara #państwo #kościół #prezydent #karolnawrocki #biskup #marekmendyk
Wolne państwo jest podarowane naszemu pokoleniu. Wolne państwo jest podarowane naszemu pokoleniu. Niepodległość dzisiaj nie kosztuje tak wiele, jak w przeszłości. Dzisiaj szczególnie, ale i na co dzień, stoimy w Polsce wobec wyboru, o którym w przyszłości będą mówić i pisać lub zapomną, jeśli dar straci wartość.
✍️ https://kotowicz.pl/duch-ludzki-zorientowany-na-prawde-jest-sila-niepowstrzymana-polska-to-dar/ 
#Polska #państwo #kraj #naród #wolność #niezłomność #georgeweigel #świadeknadziei #janpawełii #dobraksiążka #bliżejsłowa
Niech cię Pan błogosławi i strzeże, niech Pan Niech cię Pan błogosławi i strzeże, niech Pan rozpromieni oblicze Swe nad tobą! Święta Klaro - patronko dziennikarzy, módl się za nami! 
#klasztor #cisza #kontemplacja #skupienie #mniszkiklaryski #ząbkowiceśląskie #modlitwa
🔷 Gdy się patrzy przez pryzmat Boży, nie widz 🔷 Gdy się patrzy przez pryzmat Boży, nie widzi się przypadków.
🔷 Bóg jest Prawdą. I kto szuka prawdy, ten szuka Boga, choćby o tym nie wiedział.
🔷 Miłość to coś najbardziej wolnego, co istnieje.
Edith Stein - św. Teresa Benedykta od Krzyża 
#edithstein #edytastein #teresabenedyktaodkrzyża #prawda #wiara #oświecenie #Bóg

Kategorie

  • Fakty
  • Kalendarz
  • Polityka
  • Zapiski

Tematy

#miasto2_0 2061 ANEKS biznes Bliżej Słowa dialog kobieta kultura media patriotyzm polityka refleksje rodzina rozwój społeczność synod w drodze wiara wieś
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki

Popularne

Pod dachem Boskiego nieba
Fakty

Pod dachem Boskiego nieba

Dodane przez KK
23/08/2025
0

Katolicy znajdują się w permanentnej kontrze wobec żyjących „tak, jakby Boga nie było”. To jest trudne i...

Jak dużo niebo może znieść

Jak dużo niebo może znieść

20/08/2025
Wspomnienie i inspiracja

Wspomnienie i inspiracja

18/08/2025
Słowa o słowie

Słowa o słowie

17/08/2025
Cicer cum caule

Cicer cum caule

12/08/2025

Ostatnie wpisy

  • Pod dachem Boskiego nieba 23/08/2025
  • Jak dużo niebo może znieść 20/08/2025
  • Wspomnienie i inspiracja 18/08/2025

Kategorie

  • Fakty
  • Kalendarz
  • Polityka
  • Zapiski

© 2004 - 2023 Kotowicz.pl - myśl | kultura | polityka | patriotyzm | wiara.

Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz

© 2004 - 2023 Kotowicz.pl - myśl | kultura | polityka | patriotyzm | wiara.