KOTOWICZ.pl
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
KOTOWICZ.pl
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
Home Fakty

„Historia i społeczeństwa nie pełzają” – przed nami koniec czy początek?

#BliżejSłowa

KK Dodane przez KK
18/11/2023
w Fakty
0
Historia i społeczeństwa nie pełzają
Udostępnij na FacebookUdostępnij na Twitter

Gdy nie spodziewasz się czegokolwiek lub spodziewasz się czegoś, zaskoczenie z powodu tego, że przytrafia się coś zupełnie innego, jest nieuniknione. W zasadzie to jest przecież opis każdego dnia. Zdarza się jednak, że niespodziewane zdarzenia obracają tę codzienność w wyjątkowość.  

Gdy okoliczności radykalnie zmieniają postać rzeczy lub wywracają bieg spraw, już nie mówimy o niespodziewanej sytuacji, ale o problemie, kryzysie lub wręcz katastrofie. Spodziewać się stanów niesprzyjających realizacji własnych planów nie lubimy, choć rozum podpowiada, że należy się z nimi liczyć. Tylko lekkoduch czy ktoś naiwny nie bierze jednak pod uwagę tego, co nazywa się „czarnym scenariuszem”.

Ryzyko jest – choć skłonni jesteśmy tę twardą prawdę wypierać – immanentną częścią egzystencji. Nie trzeba być nawet tzw. „decydentem”, aby w zupełnie prozaicznych warunkach przekonać się o niekorzystnych skutkach swoich wyborów czy podejmowanych decyzji. Dopóki dotyczą one spraw banalnych lub nie wywołują dalekosiężnych skutków, można w tę ruletkę grać. Gdy jednak hazardowe usposobienie przenieść na kwestie egzystencjalne – swoje, rodziny, szerszych społeczności, biznesu – ciężar konsekwencji bywa nie do udźwignięcia. Rozpinają się na linii od ponadwymiarowych kosztów błędów przez konieczność rezygnacji z założonych projektów po długotrwałą lub trwałą utratę dotychczasowego statusu.

  • Weźmy na przykład tsunami na Oceanie Indyjskim w grudniu 2004 roku. Gdybyśmy się go spodziewali, nie wyrządziłoby tylu szkód – obszary, na których wystąpiło, byłyby mniej zaludnione, istniałby system wczesnego ostrzegania. To, o czym wiecie, nie może was naprawdę zranić.
  • Niemożność przewidzenia nietypowych zdarzeń oznacza, że nie potrafimy przewidzieć biegu historii, to one bowiem wywierają ogromny wpływ na rozwój sytuacji. Tymczasem zachowujemy się tak, jakbyśmy umieli przewidywać przyszłość albo – co gorsza – jakbyśmy byli w stanie zmienić bieg historii. Opracowujemy trzydziestoletnie prognozy deficytu systemu zabezpieczeń społecznych i cen ropy naftowej, nie zauważając, że nie potrafimy przewidzieć nawet tego, jaka będzie ich wartość następnego lata. Błędy w naszych prognozach wydarzeń politycznych i gospodarczych są łącznie tak monstrualne, że za każdym razem, kiedy sprawdzam dane empiryczne, muszę się uszczypnąć, by się upewnić, czy to nie sen. Zaskakuje nie tyle skala naszych błędów, ile fakt, że nie zdajemy sobie z nich sprawy.
  • Historia i społeczeństwa nie pełzają. Rozwijają się skokowo. Kroczą od przełomu do przełomu, nie sygnalizując ich w istotny sposób. Mimo to wszyscy (również historycy) lubimy wierzyć w przewidywalny, powolny, stopniowy postęp.
  • „Przyszłość nie jest już taka jak kiedyś” (…). Rosnąca złożoność świata może zmniejszać korzyści płynące z naszej zdolności modelowania (i prognozowania), co oznacza, że coraz większą rolę odgrywa to, co nieprzewidziane. Im większą rolę odgrywać będą Czarne Łabędzie, tym trudniej nam będzie je przewidzieć.

„Czarny łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem” – książka, którą napisał Nassim Nicholas Taleb to niespełna 700 stron i nie sposób jej streszczać. Nie może też być motywem jednego i nieskomplikowanego opracowania. 19 rozdziałów obfitujących w twierdzenia i tezy plus kilka dodatkowych załączników, słownik pojęć oraz gęsta bibliografia mieszcząca się na ponad 50 stronach stanowią łącznie pakunek treści z pogranicza filozofii, logiki, socjologii, statystyki, ekonomii, ekonometrii, polityki, matematyki, ubarwionych niestereotypowymi językowo metaforami. Każda z części książki, od szesnastu lat utrzymującej się na światowym topie bestsellerów, stanowić może odrębny punkt wyjścia do zauważenia, jak karkołomne jest traktowanie przyszłości postrzeganej przez pryzmat „lusterka wstecznego” historii lub wypreparowanego z odniesień do rzeczywistości przywiązania do ukutych w skałach schematów definicji wartości i pojęć.

Początkowo usposobiony byłem pozytywnie do poglądu o nieuchronności błędu w planowaniu przyszłości, systematycznie utrwalanego z każdym ogniwem książki Nassima Taleba. Z czasem jednak ów determinizm tez pochodzącego z Libanu, wykształconego we Francji i Stanach Zjednoczonych myśliciela tracił – w moim odbiorze – magnetyczną moc. Nie kwestionuję wagi zjawiska marginesu pomyłki w prognozowaniu przyszłości bliższej i dalszej. Uznaję za mankament powszechną skłonność do interpretowania historii jako procesów zamkniętych. Przyjmuję, iż sfery ekonomii czy polityki są naturalnie narażone na ryzyka błędnego rozpoznawania znaczenia trwających procesów i ich właściwości symptomatycznych. Wymienione dziedziny są wielkim jeziorem, po jakim mogą pływać nie tylko białe łabędzie faktów, o istnieniu których wiemy, ale też przestrzenią, na którą wpłynąć mogą „czarne łabędzie” problemów. I to pojęcie omawiane z pasją przez Nassima Taleba uważam za racjonalne. Co więcej, teoria ta zasługuje na przeniesienie do praktyki w każdej domenie prywatnej czy publicznej, do czego szczególnie powinny skłaniać argumenty z grupy „milczących dowodów”. Czy jednak determinizm „Czarnego Łabędzia” wyczerpuje potencjał człowieka i społeczności kreujących swoje życie i swój rozwój?

  • Często mówi się, że „mądry człowiek umie przewidzieć, co się wydarzy “. Być może naprawdę mądry człowiek rozumie, że nie potrafi przewidzieć, co się wydarzy w odległej przyszłości.
  • Zdecydowanie przeceniamy wpływ nieszczęść na nasze życie. Myślicie, że utrata całego majątku albo obecnego statusu społecznego byłaby koszmarem, ale prawdopodobnie się mylicie. Istnieje większa szansa, że przystosujecie się do nowej sytuacji, tak samo jak po poprzednich nieszczęściach. Może odczujecie to boleśnie, ale nie będzie tak źle, jak się spodziewacie. Błąd tego rodzaju może pełnić ważną funkcję: motywować nas do ważnych działań (…) i powstrzymywać nas przed zbędnym ryzykiem.
  • Mówiąc wprost, nie miejcie wąskich horyzontów. (…) „Szczęście sprzyja przygotowanym”. (…) Nie należy szukać w życiu jednej konkretnej rzeczy, tylko codziennie ciężko pracować, żeby otworzyć przed sobą różne możliwości. (…) „Jeśli nie wiesz, dokąd zmierzasz, musisz być bardzo ostrożny, bo możesz tam nie dotrzeć “.
  • Mniej martwię się ryzykiem, o którym jest głośno niż ukrytym, o większej sile rażenia. Mniej przejmuję się terroryzmem niż cukrzycą. Nie skupiam się na tym, co martwi większość ludzi, bo to sprawy oczywiste. Bardziej martwią mnie kwestie, których nie obejmuje nasza świadomość ani dyskurs publiczny (choć muszę przyznać, że nie martwię się zbyt często – staram się przejmować tylko tym, na co mam wpływ). Wolę zrobić z siebie pośmiewisko, niż stracić korzystną okazję.

Gdyby przyjąć dosłowność tezy, że jesteśmy skazani na przypadkowość, a tym samym na nieuchronność zdarzeń rozbijających każdy plan, wszelkie marzenia, rozmaite aspiracje, nasze dzisiaj traciłoby sens. Tym bardziej zagłębianie się w historię nie miałoby uzasadnienia poza akademickim czy hobbistycznym kolekcjonowaniem i segregowaniem dat, nazwisk i nazw, których już nie ma. Mamy skłonność do przeceniania stanów krytycznych albo też usiłujemy je wypierać, obracać w żart lub kontestować je w ramach wewnętrznej emigracji. W istocie nie pomniejsza to ich intensywności. Warto natomiast mieć w tzw. „tyle głowy”, że zaplanowane działania, poukładane projekty i nakreślone horyzonty aktywności mogą z dnia na dzień stracić znaczenie priorytetowe, przestać być ważne albo możliwość realizacji.

Stać się tak może, gdy – używając frazeologii Nassima Taleba – pojawią się „Czarne Łabędzie”. To są takie fenomeny, których w żaden sposób nie dało się przewidzieć, i które radykalnie zmieniają większość, jeśli nie wszystkie uwarunkowania, w jakich się znajdujemy, i na które przynajmniej w fazie początkowej zupełnie nie mamy wpływu.

  • Nauczyłem się nie pędzić na złamanie karku, żeby dotrzymać terminów. (…) Kiedy przestałem biegać, żeby zdążyć na pociąg, poczułem prawdziwą wartość elegancji i estetyki w zachowaniu, kontrolę nad własnym czasem, własnym planem dnia i własnym życiem. (…) Nie musicie uczestniczyć w wyścigu szczurów, możecie ustawić się ponad istniejącą hierarchią, zamiast znaleźć się poza nią, jeśli zrobicie to z własnego wyboru.
  • Wyobraźcie sobie drobinę pyłu obok planety miliard razy większej niż Ziemia. Owa drobina pyłu to prawdopodobieństwo, że przyjdziecie na świat; natomiast ta ogromna planeta obok to prawdopodobieństwo, że do tego nie dojdzie. Więc przestańcie narzekać na drobiazgi. Nie zachowujcie się jak niewdzięcznik, który dostał w prezencie zamek, ale martwi się pleśnią w łazience. Przestańcie zaglądać darowanemu koniowi w zęby – pamiętajcie, że jesteście Czarnymi Łabędziami.

Każdy moment w życiu czy też etap dziejów społeczeństwa jest nie dość dobry, by rezygnować z tego, aby stał się lepszy. Równolegle nie ma takiej chwili czy czasu, by nie było warto poddać rewizji przyjętych celów i prowadzących do ich osiągania środków. Gdy jednak natrafiamy na okoliczności zupełnie odwracające stan spraw, po nieuniknionym zaskoczeniu trzeba przejść do odnajdowania się w zmienionych warunkach. Wtedy perspektywy i instrumenty do ich osiągania muszą być ustalane na nowo, aby nie stać się ofiarą zmiany – …kurzem po niej. By nie być „liściem czy chorągiewką na wietrze”.

 

Czy przed nami pojawił się Czarny Łabędź? Czy „przypadkiem” nie jesteśmy właśnie w takim punkcie osobistych i narodowych dziejów? Duchowość, moralność, intelekt, uczucia są nadprzyrodzonymi energiami człowieka. Uzdalniają do zachowania wewnętrznej wolności i przejmowania inicjatywy w stanach zagrożenia bytu. Dają moc do przełamywania złych okoliczności i przekuwania ich w dobro. Nowa sytuacja może być końcem. Nowa sytuacja może być początkiem.

 

 


  • TERAZ: Nassim Nicholas Taleb, Czarny Łabędź. Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, 2020
  • POPRZEDNIO: Jacek Bartosiak, Najlepsze miejsce na świecie – gdzie Wschód zderza się z Zachodem, Wydawnictwo Literackie, Kraków, 2023
  • W CYKLU #BLIŻEJ SŁOWA: Dziękuję za przeczytanie publikacji. Przekaż ją dalej, jeśli uważasz, że warto. Odpowiedz, jeśli chcesz i możesz, w publicznym komentarzu lub prywatnej wiadomości.

Nieprzewidywalność jest pewna. Niepewna jest przewidywalność. Paradoks czy oczywistość❓@nntaleb w #CzarnyŁabędź wywraca stolik intelektualnego samozadowolenia.#czytasię #czytanienadmorzem #dobraksiążka #bliżejsłowa pic.twitter.com/qEs5QRwpf1

— Krzysztof Kotowicz (@KotowiczKrzysz) September 14, 2023

Tagi: biznesBliżej Słowapolitykarodzinarozwój

Podobne Posty

Duch ludzki zorientowany na prawdę
Fakty

„Duch ludzki, zorientowany na prawdę, jest siłą niepowstrzymaną” – Polska to dar

17/05/2025
Będę kierować się lojalnością wobec Polski
Fakty

„Będę kierować się lojalnością wobec Polski” – kto będzie prezydentem?

10/05/2025
Zaćmienie Boga nie oznacza że Boga już nie ma
Fakty

„Zaćmienie Boga nie oznacza, że Boga już nie ma” – niepowtarzalna i niezniszczalna identyfikacja człowieka

03/05/2025
Następny artykuł
Domine non sum dignus

Domine non sum dignus… [BRNO – część 1]

Miasto otwartych ramion

Miasto otwartych ramion [BRNO – część 2]

Gmina na minusie

Gmina na minusie

Social Media

Polecane

Miłość nie ma jednego imienia

Miłość nie ma jednego imienia (2) – każda ma własną temperaturę, smak, zapach i barwę [VIDEO]

1 rok temu

Wymiar niesprawiedliwości

7 lat temu

Zanurzenie w źródlanej wodzie

7 lat temu
Ślepa zgoda na niszczenie osoby w człowieku

„Ślepa zgoda na niszczenie osoby w człowieku” – nie ma czasu na rozejm

1 rok temu

Instagram

Coraz częściej orientujesz się, że zawrotność zmian odbiera Tobie orientację w rzeczywistości. Twoje poczucie życiowej stabilizacji zakłócają mnożące się nieznane wcześniej słowa i zasady. Bezpośrednio w Ciebie uderzają konsekwencje procesów społecznych, na które nie masz osobistego wpływu. Usiłujesz zachować autonomię w tym, co leży w Twojej domenie budowanej przez całe dotychczasowe życie.
✍️ https://kotowicz.pl/miriady-ludzkich-uczuc-i-pragnien-tchnienie-zycia-danego-na-zawsze/
#życie #życiewewnętrzne #życioweprzemiany #życiowewybory #pawełlisicki #końcoweodliczanie #dobraksiążka #bliżejsłowa
Polskę Jan Paweł II zawsze nazywał Ojczyzną. D Polskę Jan Paweł II zawsze nazywał Ojczyzną. Dla Polski w 1979 roku przyzywał Ducha Świętego. „Pokój Tobie, Polsko, Ojczyzno moja” mówił później, gdy jeszcze w okresie stanu wojennego w 1983 roku przyjechał do nas ponownie. W 1991 roku Jan Paweł II był bardzo stanowczy: „To jest moja Matka, ta Ojczyzna (…). Zrozumcie, że te sprawy nie mogą mnie nie obchodzić, nie mogą mnie nie boleć! Was też powinny boleć. Łatwo jest zniszczyć, trudniej odbudowywać”. Gdy zaś w 2002 roku był w Polsce po raz ostatni, już na płycie lotniska wyznał: „Polsko kochana, żal odjeżdżać”.
✍️ https://kotowicz.pl/duch-ludzki-zorientowany-na-prawde-jest-sila-niepowstrzymana-polska-to-dar/
#karolwojtyła #janpawełii #jp2 #janpaweł2 #Polska #ojczyzna
Karol Nawrocki jest patriotą. Karol Nawrocki jest Karol Nawrocki jest patriotą. Karol Nawrocki jest wiarygodny. Karol Nawrocki jest pracowity. Karol Nawrocki jest inteligentny. Karol Nawrocki jest wykształcony. Karol Nawrocki jest odporny. Karol Nawrocki jest odważny. Karol Nawrocki odpowiedzialny. Karol Nawrocki jest suwerenny. Karol Nawrocki jest strategiem. Karol Nawrocki jest wierny głoszonym zasadom.
✍️ https://kotowicz.pl/czyja-bedzie-polska/
#polska #rzeczpospolitapolska #patriotyzm #ojczyzna #prezydentrp #wyboryprezydenckie #karolnawrocki #ząbkowiceśląskie
Prezydent musi być patriotą. Prezydent musi być Prezydent musi być patriotą. Prezydent musi być wiarygodny. Prezydent musi być pracowity. Prezydent musi być inteligentny. Prezydent musi być wykształcony. Prezydent musi być odporny. Prezydent musi być odważny. Prezydent musi być odpowiedzialny. Prezydent musi być suwerenny. Prezydent musi być strategiem. Prezydent musi być wierny głoszonym zasadom.
#RzeczpospolitaPolska #prezydent #prezydentRP #wyboryprezydenckie2025 #KarolNawrocki2025 #NawrockiPrezydentem2025 #ZąbkowiceŚląskie #PlanZąbkowiceŚląskie #ZąbkowiceŚląskie2061
Nie ma komunikacji bez dróg. Nie ma zrozumienia b Nie ma komunikacji bez dróg. Nie ma zrozumienia bez dialogu. Nie ma pojmowania bez słuchania. Potrzebna jest cisza, aby doświadczać obecności. Potrzebne jest zatrzymanie, aby świadomie wybierać. 
#cel #inspiracja #paradygmat #imperatyw
„Technologia, pieniądze, sukces, władza, przyj „Technologia, pieniądze, sukces, władza, przyjemności” czy „zniknąć, aby pozostał Chrystus”
✍️ https://kotowicz.pl/technologia-pieniadze-sukces-wladza-przyjemnosci-czy-zniknac-aby-pozostal-chrystus/
#świadek #ojciec #ojciecświęty #papież #LeonXIV

Kategorie

  • Fakty
  • Kalendarz
  • Polityka
  • Zapiski

Tematy

#miasto2_0 2061 ANEKS biznes Bliżej Słowa dialog kobieta kultura media patriotyzm polityka refleksje rodzina rozwój społeczność synod w drodze wiara wieś
Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki

Popularne

Wynik będzie zerojedynkowy – dla Polski
Polityka

Wynik będzie zerojedynkowy – dla Polski

Dodane przez KK
19/05/2025
0

Streszczenie: Mamy do czynienia z niespotykaną dotąd w polskich wyborach po 1989 roku indukcją radykalizmów. Jest linia...

Duch ludzki zorientowany na prawdę

„Duch ludzki, zorientowany na prawdę, jest siłą niepowstrzymaną” – Polska to dar

17/05/2025
Czyja będzie Polska_

Czyja będzie Polska?

13/05/2025
Będę kierować się lojalnością wobec Polski

„Będę kierować się lojalnością wobec Polski” – kto będzie prezydentem?

10/05/2025
Technologi pieniądze sukces

„Technologia, pieniądze, sukces, władza, przyjemności” czy „zniknąć, aby pozostał Chrystus”

09/05/2025

Ostatnie wpisy

  • Wynik będzie zerojedynkowy – dla Polski 19/05/2025
  • „Duch ludzki, zorientowany na prawdę, jest siłą niepowstrzymaną” – Polska to dar 17/05/2025
  • Czyja będzie Polska? 13/05/2025

Kategorie

  • Fakty
  • Kalendarz
  • Polityka
  • Zapiski

© 2004 - 2023 Kotowicz.pl - myśl | kultura | polityka | patriotyzm | wiara.

Brak wyników
Pokaż wszystkie wyniki
  • Zapiski
  • Fakty
  • Polityka
  • Kalendarz

© 2004 - 2023 Kotowicz.pl - myśl | kultura | polityka | patriotyzm | wiara.