Z kłamstwem wygrywaj prawdą

Kłamią i jeszcze każą sobie za to płacić – tak można byłoby skwitować fakt, że media zamieszczające treści niezgodne z faktami wciąż utrzymują je w swoich płatnych serwisach. Dzieje się to wbrew prawomocnym wyrokom sądów, które wyraźnie wykazały, że publikacje zawierały kłamstwa. To jednak tylko wierzchołek góry lodowej.

W 2022 roku trzy ogólnopolskie i wpływowe media zaatakowały biskupa świdnickiego Marka Mendyka zaocznie wydanym wyrokiem. W tytułach dominował przekaz wskazujący z imienia i nazwiska winnego oraz sugerujący, kto jest rzekomo skrzywdzonym. W kolportowanych tekstach było jeszcze gorzej. Ksiądz biskup Marek Mendyk odpowiedział natychmiast. Pokornie – poddając się ocenie Stolicy Apostolskiej i polskiej prokuratury oraz stanowczo – nie tylko jednoznacznie dementując pomówienia, ale domagając się od wydawców i autorów oszczerstw przyznania się do kłamstwa oraz zadośćuczynienia w postaci przeprosin i wpłaty pieniędzy na cele dobroczynne.
W 2025 roku, po trzech kolejnych uprawomocnionych wyrokach sądów wiemy, że wydawcy i autorzy publikacji Newsweeka, Onetu i Gazety Wyborczej są odpowiedzialni za zamieszczenie treści niemających pokrycia w faktach. Naruszyli dobre imię biskupa Diecezji Świdnickiej, udostępniając odbiorcom niczym niepotwierdzone i nawet nieuwiarygodnione materiały medialne. Wykazali się elementarną nierzetelnością dziennikarską, nie weryfikując pozyskiwanych i rozpowszechnianych treści. Udostępnili swoim odbiorcom kłamstwa, być może licząc na łatwowierność, być może zakładając uprzedzenia wobec Kościoła, być może planując dezorientowanie opinii publicznej, być może licząc na rozproszenie wspólnoty w Kościele.

Na celowniku mediów o największych w Polsce zasięgach wpływu znalazł się biskup małej diecezji położonej z dala od stolicy kraju, kapłan znany w lokalnym środowisku, z którego się zresztą wywodzi, duchowny od wielu lat profesjonalnie zaangażowany w edukację dzieci i młodzieży, wykazujący jednoznaczne stanowisko w sprawach społecznych, kierujący wówczas Diecezją Świdnicką zaledwie od kilkunastu miesięcy i cieszący się szczerą sympatią wielu grup zawodowych czy kościelnych, z jakimi na co dzień się spotyka oraz otwarty na rozwiązywanie realnych problemów wspólnoty Kościoła.

Problemem nie jest jednak tylko ewidentna nierzetelność dziennikarzy i nie zaskakuje stronniczość tekstów w tych mediach. Istotą sprawy jest zdolność do świadomego uderzenia w człowieka i praktyczna bezkarność mimo formalnego orzeczenia wymiaru sprawiedliwości. Przetestowano – nie po raz pierwszy i nie po raz ostatni, jak się należy spodziewać – poziom tolerancji na nierzetelność, na tendencyjność, na wyzwalanie werbalnej nagonki wobec konkretnego człowieka, na obojętność wobec bezpodstawnego ostracyzmu i na wydawanie niesprawiedliwych osądów bez dowodów. Naturalną ludzką wrażliwość na krzywdę zamieniono w paliwo antagonizmu. Wzięto pod but zasadę domniemania niewinności, stosując emocjonalny szantaż. Wywołano fałszywy rezonans w opinii publicznej oraz wśród komentatorów, wykorzystując słuszne społeczne odrzucenie każdej formy wykorzystania seksualnego niezależnie od tego, kto jest ofiarą i kto jest sprawcą. Podawano dalej przekaz jakoby na zasadzie informacji medialnej i tym samym powielano kłamstwa, wpisując je w szerszy atak, w którym nie oddzielano zasadnych niekiedy ocen od pomówień, plotek, uogólnień i wymyślanych przewin ludzi Kościoła.

W chwili, gdy niniejszy komentarz jest publikowany, żadna z kłamliwych publikacji nie została usunięta z serwisów: Newsweek, Onet i Gazeta Wyborcza Wrocław. Nadal wiszą w sieci publikacje fałszujące rzeczywistość, a przede wszystkim uderzające w człowieka, w osobę wskazywaną z imienia, nazwiska, twarzy oraz pełnionej funkcji publicznej. Kłamstwo przetrwa wyroki sądów i będzie zatruwać wspólną przestrzeń? Odpowiedź zgodna z rzeczywistością, a więc prawdziwa, jest niestety jedna: kłamstwo nadal jest obecne i nadal toksycznie działa. W tym właśnie tkwi sedno skandalu, którego inspiratorom, konstruktorom i sponsorom nie przychodzi na myśl publicznie przyznać się do zła. Musieliby ujawnić faktyczny mechanizm pomówień pod adresem księdza biskupa Marka Mendyka.

Ks. biskup Marek Mendyk kilka miesięcy po serii kłamliwych publikacji, gdy jeszcze wielu oponentów Kościoła lub podających się za jego obrońców, używało medialnej pałki wyprodukowanej przez wspomniane wyżej tytuły prasowe, uczestniczył w konferencji pod hasłem „Fake newsem w katolika”. Powiedział tam między innymi: Życie pokazuje, że nasze czasy wcale nie odbiegają od tych, w których żył Jezus. Warto przypomnieć Chrystusowe „nie złorzeczcie” czy za Starym Testamentem „nie mów fałszywego słowa”. Zamiast tego mamy błogosławić. Z języka łacińskiego „bene dicere” oznacza „dobrze mówić”. Trzeba mówić prawdę, ale też trzeba ją umieć przekazać, żeby tą prawdą człowieka nie zabić.

Skandalem jest każda przemoc, a jej początkiem jest fałszywe słowo. I skandalem jest trwanie w nim. Słowa św. Pawła „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj!” (Rz 12,21) można rozwinąć w zdanie: Nie poddawaj się kłamstwu, ale z kłamstwem wygrywaj prawdą!